Przewodnik audioNowy Meczet w Stambule

W samym sercu stambulskiej dzielnicy Eminönü, tam gdzie złote promienie słońca tańczą na wodach zatoki, a powietrze przesycone jest zapachem przypraw unoszącym się ze słynnego Bazaru Egipskiego, góruje arcydzieło osmańskiej architektury: Nowy Meczet, czyli lokalnie Yeni Camii. Mimo swojej nazwy, świątynia ta zdobi panoramę miasta już od połowy siedemnastego wieku, wyróżniając się okazałymi kopułami i smukłymi, podwójnymi minaretami.

Ahmet Can

Historia Yeni Camii sięga początków siedemnastego wieku i rozciąga się na niemal siedem dekad. Pomysłodawczynią budowy była Safiye Sułtanka – wpływowa postać dworu, która pragnęła pozostawić po sobie trwały ślad w Stambule. Wybrała tętniącą życiem handlową dzielnicę, by podkreślić rosnącą rolę kobiet na dworze osmańskim i dołączyć do fali wielkich przedsięwzięć architektonicznych tamtych czasów.

Hly Ergn

Budowa Nowego Meczetu nie przebiegała bez przeszkód: polityczne zawirowania i pałacowe konflikty sprawiły, że na długie lata prace zostały wstrzymane. Dopiero w drugiej połowie siedemnastego stulecia, po wielkim pożarze, dzieło ożywiła inna wyjątkowa królewska matka – Turhan Sułtanka. To dzięki jej zaangażowaniu świątynia nabrała nowego blasku, łącząc klasyczne cechy osmańskiej architektury, czyli kaskadowe kopuły i rozległe dziedzińce, z późniejszymi detalami.

Ebubekir AYCİBİN

Wchodząc do środka, zanurzamy się w świecie wysokich kopuł, wspartych na potężnych kolumnach. Ściany pokrywają błękitne, zielone i białe kafle z pobliskiego Izniku, z kwiatowymi motywami migoczącymi w zmieniającym się świetle. Po łukach pną się subtelne pasma kaligrafii, przywołujące modlitwy i wersety. Jasne i przestronne wnętrze zawsze tonie w miękkim świetle, wpadającym przez rzędy kolorowych witraży, a echo kroków i szeptanych modlitw pogłębia tę wyjątkową atmosferę.

Oprócz swojej urody, Yeni Camii było centrum rozległego zespołu budynków – tak zwanego külliye – obejmującego szkoły, szpital, fontanny oraz dzisiejszy słynny Bazar Egipski. Położenie meczetu na styku starej części miasta i tętniącego życiem rynku sprzyjało łączeniu różnych dzielnic i wspólnot. W jego mauzoleum spoczywali wybitni sułtani i kobiety z rodziny królewskiej. Dziś, dzięki pieczy konserwatorów, Yeni Camii pozostaje jednym z najważniejszych symboli Stambułu – miejscem, gdzie pod kopułami mieszają się wieki sztuki, ambicji i codziennego życia.

Od innych, starszych meczetów w mieście Nowy Meczet odróżnia połączenie cesarskiego rozmachu z energią handlowej dzielnicy. Historia jego długiej budowy to nie tylko zapis zmieniających się władców i kolei losu, lecz także metafora nieustannie zmieniającego się, żywego serca Stambułu. Zarówno dla mieszkańców, jak i dla turystów, Yeni Camii pozostaje wyrazistym przypomnieniem złotego wieku tego miasta.