Przewodnik audioKatedra św. Jerzego w Stambule

Katedra św. Jerzego, znana również jako Saint George’s Cathedral, skrycie stoi w dzielnicy Fener w Stambule. Jej proste, kamienne mury i skromne rozmiary potrafią zaskoczyć – szczególnie tych, którzy przywykli do potężnych świątyń. Jednak już po przekroczeniu progu wchodzi się do najważniejszej siedziby patriarchy ekumenicznego, najwyższej zwierzchności w Kościele prawosławnym. Właśnie tu bije duchowe serce milionów wiernych obrządku wschodniego na całym świecie.

Baleriy 3

Pierwotnie w tym miejscu istniał żeński klasztor. Na początku siedemnastego wieku świątynia stała się centrum prawosławia, odkąd najstarsza i najbardziej okazała katedra miasta – Hagia Sophia – po zdobyciu Stambułu przez Osmanów została zamieniona w meczet. Prawo Imperium Osmańskiego nie pozwalało kościołom chrześcijańskim dorównywać meczetom rozmachem. Dlatego katedra św. Jerzego jest znacznie bardziej powściągliwa w wyglądzie, niż można by się spodziewać. Jej prawdziwe piękno czeka jednak w środku.

Nikola Zeljic

Wnętrze świątyni dzielą na trzy nawy potężne kolumny, których cienie migoczą na ciemnych, hebanowych ławach. Ikonostas – bogato złocony, przepiękny parawan ozdobiony barwnymi ikonami – wyznacza granicę między nawą główną a ołtarzem. Cała przestrzeń skąpana jest w blasku świec, które odbijają się w złocie i marmurze. Relikwie i mozaikowe ikony, niektóre liczące sobie setki lat, poukrywane są w zakamarkach, każda z własną historią. Wśród nich są relikwie czczonych świętych oraz fragment kolumny, do której według tradycji miał być przywiązany Chrystus podczas biczowania.

Mimo pożarów, politycznych zawirowań, a nawet zamachu bombowego, katedra niezmiennie odradzała się do życia. W osiemnastym i dziewiętnastym wieku nawiedziły ją niszczycielskie pożary – za każdym razem poddawano ją skrupulatnej odbudowie. Kolejny pożar w latach czterdziestych dwudziestego wieku sprawił, że na kompleksową renowację trzeba było czekać aż do lat dziewięćdziesiątych. To wtedy świątynia odzyskała dzisiejszy kształt.

Saint George’s przetrwała wiele dramatycznych wydarzeń. W dziewiętnastym wieku, niedługo po wybuchu greckiej wojny o niepodległość, patriarcha Grzegorz Piąty został powieszony na bramie katedry przez władze osmańskie. Od tego czasu ta brama pozostaje zamknięta na znak żałoby i pamięci o jego męczeństwie.

Fener, niegdyś serce tętniącej życiem społeczności greckiej, bardzo się zmienił. Większość prawosławnych mieszkańców opuściła okolicę podczas licznych niepokojów dwudziestego wieku. Zostawili po sobie podupadające rezydencje i ciche uliczki. Katedra jednak nadal jest tętniącym centrum wiary i tradycji. Pielgrzymi oraz turyści z całego świata wciąż tu przybywają – jednych przyciąga duchowe znaczenie, innych fascynuje historia tego miejsca.

Bo katedra św. Jerzego to nie tylko miejsce modlitwy, ale także potężny symbol przetrwania, nadziei i świętego piękna. Znajduje się pośrodku barwnego, pulsującego Stambułu.