Przewodnik audioHarbiye Military Museum and Cultural Site Command

W samym sercu Stambułu, nieopodal tętniącego życiem placu Taksim, znajduje się imponujący kompleks poświęcony wielowiekowej historii tureckiego wojska – Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi Komutanlığı, znany również jako Stambulskie Muzeum Wojskowe i Centrum Kultury. To właśnie tutaj działała niegdyś słynna osmańska akademia wojskowa, założona ponad sto pięćdziesiąt lat temu, aby kształcić przyszłych oficerów. Przez jej mury przewinęli się świadkowie schyłku Imperium Osmańskiego oraz narodzin współczesnej Turcji.

Zoe

Muzeum mieści się przy szerokiej alei, w stylowym, starannie odrestaurowanym gmachu, rozciągającym się na wielu tysiącach metrów kwadratowych. Echem rozbrzmiewają w nim kroki kolejnych pokoleń. Znajduje się tu bogata kolekcja obejmująca ponad tysiąc lat historii i tysiące eksponatów – mundury, broń, zbroje i liczne pamiątki wojskowe. Na dziedzińcach i w ogrodach otaczających budynek można zobaczyć potężne armaty, czołgi, a nawet samoloty – świadectwa zmieniających się epok i konfliktów.

Arda Demir

Wewnątrz zwiedzający odbywają podróż przez różne okresy historyczne. W pierwszych salach podziwiać można łuki z czasów Imperium Osmańskiego, zakrzywione sztylety, misternie zdobione pancerze oraz efektowną broń kawaleryjską. Uwagę przyciąga zwłaszcza ogromny żelazny łańcuch, który w piętnastym wieku przeciągnięto przez wejście do Złotego Rogu jako ostatnią linię obrony przed flotą sułtana Mehmeda podczas zdobycia Konstantynopola.

Captain Vitaliy

Galerie muzealne prezentują wspaniałe namioty obozowe używane przez sułtanów, tarcze noszone przez janczarów – elitarnych żołnierzy osmańskich – oraz rzadkie hełmy z ziem dynastii Szirwanszachów z Kaukazu. Na wyższych piętrach ekspozycja przenosi odwiedzających do czasów pierwszej wojny światowej, bitwy o Gallipoli, aż po współczesną historię tureckiej armii.

İrfan ÖNER

Każdego popołudnia w muzeum rozbrzmiewa muzyka najstarszej wojskowej orkiestry świata – zespołu janczarów. Barwne występy i energetyczne rytmy tej kapeli niegdyś dodawały otuchy żołnierzom i budziły zachwyt mieszkańców podczas osmańskich wypraw wojennych. Wschodnie skrzydło muzeum gości również wystawy czasowe poświęcone konkretnym bitwom, misjom pokojowym czy relacjom z innymi państwami.

Przez lata gmach zmieniał swoje przeznaczenie – od akademii, przez siedzibę dowództwa, aż po muzeum – zyskując obecny blask dzięki szeroko zakrojonym pracom konserwatorskim prowadzonym przez wybitnych architektów. Dziś to nie tylko zbiór eksponatów, ale również dynamiczna przestrzeń, która pozwala zrozumieć bogatą tradycję wojskową Turcji i jej miejsce na tle dziejów regionu.

Choć w Stambule znajdują się także inne muzea wojskowe i morskie, niewiele z nich potrafi wzbudzić równie silne poczucie majestatu i kontaktu z historią. Wśród eksponatów spotkać można nietypowe obiekty, na przykład samochód słynnego osmańskiego polityka czy sztandary zdobyte podczas późniejszych konfliktów, które skrywają ciekawe, niekiedy budzące kontrowersje historie. Przede wszystkim jednak Harbiye Askeri Müze pokazuje, jak ogromny wpływ na losy kraju miały armie, przywódcy oraz przełomowe chwile walki o przetrwanie.