Przewodnik audioGülhane Park
Gülhane Parkı
Historyczny zaciszny park leśny z ogrodami, ścieżkami, strumieniem i muzeum nauki.
Park Gülhane, położony w samym sercu Stambułu, tuż obok okazałego pałacu Topkapı, to wyjątkowe miejsce, gdzie historia spotyka się z codziennym spokojem. Przed wiekami te tereny stanowiły część zewnętrznych ogrodów pałacowych, gdy władzę sprawowali tu sułtani Imperium Osmańskiego. To właśnie tutaj, w cieniu drzew i pachnących róż, dwór mógł odpoczywać z dala od zgiełku, otoczony zielenią. Wraz ze zmianami miasta, na początku dwudziestego wieku ogrody zostały udostępnione wszystkim mieszkańcom – odtąd stambulczycy mogli spacerować alejami, które niegdyś zarezerwowane były wyłącznie dla władców.
Jednym z najważniejszych momentów w dziejach Gülhane był jesienny dzień prawie dwieście lat temu. W roku tysiąc osiemset trzydziestym dziewiątym właśnie tutaj wygłoszono przemówienie, które zapoczątkowało szerokie reformy w całym imperium. Kluczowe idee równości wobec prawa, niezależnie od wyznania, znalazły swój formalny wyraz w Edykcie Gülhane – dokumencie otwierającym drogę do nowoczesności, którego echo wciąż wybrzmiewa pod wiekowymi drzewami tego parku.
Spacerując po parku, można natknąć się na ślady wielowarstwowej przeszłości. Wśród krętych ścieżek dumnie stoi Kolumna Gotów – zabytek z czasów rzymskich, wzniesiony na cześć zwycięstwa. W okolicy spotkać można również pomniki ważnych postaci tureckiej kultury, takich jak poeta Âşık Veysel czy Atatürk. To właśnie tu, podczas symbolicznej lekcji, Atatürk wprowadzał nowy alfabet turecki.
Park Gülhane jest także miejscem, które promuje ducha odkrywania i nauki. W dawnych pałacowych stajniach znajduje się dziś Muzeum Historii Nauki i Techniki w Islamie, prezentujące modele wynalazków, które zmieniły oblicze nauki w świecie średniowiecznego islamu – narzędzia używane przez uczonych w astronomii, medycynie oraz innych dziedzinach. Ekspozycja pokazuje, że dążenie do wiedzy przekracza granice czasowe i kulturowe.
Wizerunek parku znacząco się zmienił w ostatnich latach. Dzięki pracom renowacyjnym przywrócono mu dawny urok: zniknęły betonowe budowle, a na nowo można podziwiać sędziwe drzewa sadzone jeszcze w dziewiętnastym wieku. Szerokie aleje obsadzone kasztanowcami i platanami tworzą oazę ciszy, przerywanej jedynie śpiewem ptaków – barwnych papug oraz dostojnych czapli wijących gniazda w koronach drzew.
Park Gülhane tętni również życiem kulturalnym. Najważniejszym wydarzeniem jest tu co roku Festiwal Róż, który każdej wiosny napełnia powietrze słodkimi zapachami, muzyką, tańcem i kiermaszem rękodzieła pomiędzy kwitnącymi ogrodami. Pośród zieleni wciąż można dostrzec pozostałości dawnych czasów – ruiny kolumn, bramy pałacowe czy relikty bizantyjskich cystern, przypominające o nieprzerwanej historii od epoki cesarzy i sułtanów aż po współczesny Stambuł.
Pomimo głębokich historycznych korzeni, park Gülhane pozostaje miejscem otwartym dla wszystkich. Mieszkańcy chętnie piją tu herbatę pod rozłożystymi drzewami, zakochani i rodziny spacerują zacienionymi alejkami, a z niektórych miejsc rozpościera się zachwycający widok aż po lśniące wody Bosforu. To właśnie tutaj kultura i natura współistnieją w samym centrum miasta – zielona enklawa, w której przeszłość przenika się z codziennością, a każdy gość może odnaleźć spokój i własne, niepowtarzalne historie.