Przewodnik audioFatih Mosque

Na jednym z legendarnych siedmiu wzgórz Stambułu Fatih Camii góruje nad miastem, emanując majestatem i historią. Jej jasne, kamienne mury i smukłe kopuły lśnią pod zmieniającym się niebem, a spokojne dziedzińce rozbrzmiewają echem wieków modlitw i nauki. W powietrzu unosi się cichy szmer modlitw oraz odgłosy miasta, splatające w sobie dawny i współczesny Stambuł.

سامي عايش الوحش

Ta monumentalna świątynia nie zawsze wyglądała tak jak dziś. Jej początki sięgają końca piętnastego wieku, kiedy w tym miejscu stał jeszcze bizantyjski kościół — według tradycji był tam grób cesarzy, między innymi Konstantyna Wielkiego. Po zdobyciu Konstantynopola przez Osmanów w połowie piętnastego wieku sułtan Mehmed Drugi, znany jako Zdobywca, kazał wznieść na tym świętym terenie pierwszą wersję meczetu Fatih. Była to wyraźna cezura — chrześcijaństwo ustąpiło miejsca islamowi, który stał się nowym sercem miasta, rozpoczynając kolejną epokę w jego dziejach.

Vahid Hadžić

Meczet wraz z otaczającym go kompleksem, czyli külliye, szybko stał się integralną częścią życia Stambułu. W pobliżu działały szkoły, szpital, jadłodajnia dla ubogich, biblioteka, łaźnie i domy gościnne — wszystko otoczone dziedzińcami, z meczetem w centrum. W czasach największego rozkwitu ponad tysiąc uczniów przychodziło tu, by zgłębiać naukę, prawo i teologię, co uczyniło z tego miejsca ośrodek modlitwy i wiedzy.

Khaled Khirfan

Jednak Stambuł to miasto, które często doświadcza trzęsień ziemi, i na Fatih Camii również nie ominęły te kataklizmy. Uszkodzenia z wczesnych lat szesnastego wieku, kolejne zniszczenia w siedemnastym wieku oraz tragiczne zawalenie świątyni w roku tysiąc siedemset sześćdziesiątym szóstym sprawiły, że meczet był wielokrotnie odbudowywany. Za każdym razem zmieniał się jego styl — do tradycyjnych elementów osmańskich dołączano akcenty barokowe, tworząc wyjątkowe połączenie tradycji i nowości. Centralna kopuła, niegdyś największa w mieście, dziś otoczona jest przez cztery półkopuły i dwa smukłe minarety, z których każdy ma dwa balkony.

Diaa Barakat

Na spokojnych dziedzińcach można natknąć się na wyjątkowe grobowce. W bogato zdobionym mauzoleum spoczywa sułtan Mehmed Drugi — tradycyjnie nowi sułtanowie odwiedzali to miejsce, by oddać mu hołd. W ogrodzie, pod cieniem drzew, pochowani są też inni wybitni Osmanowie: uczeni, artyści i dostojnicy, a ciche nagrobki przypominają o minionych wiekach.

Z Fatih Camii wiążą się także architektoniczne legendy. Opowiada się o Atiku Sinanie, pierwszym architekcie, i o tym, jak sułtan miał wyjątkowo wygórowane oczekiwania wobec jego projektu. Jedni twierdzą, że Sinan został ukarany za zbyt nisko zaprojektowaną kopułę, inni uważają to za zwykłą opowieść — ale właśnie takie historie nadają meczetowi wyjątkowy urok.

Dziś Fatih Camii to znacznie więcej niż zabytkowa pamiątka. Skąpane w słońcu marmurowe dziedzińce, kunsztowna kaligrafia i misternie zdobione kopuły niezmiennie przyciągają wiernych i turystów z całego świata. Mieszkańcy przychodzą tu na modlitwę, studenci gromadzą się pod arkadami, by dzielić się jedzeniem i śmiechem, a delikatne nawoływanie muezina roznosi się po stokach wzgórza na miejskie ulice. W tym żywym pomniku historia Stambułu ujawnia wszystkie swoje warstwy, pozwalając każdemu poczuć niezwykłego ducha miasta.