Przewodnik audioCysterna Bazyliki

Pod tętniącymi życiem ulicami Stambułu kryje się niezwykłe miejsce: Yerebatan Sarnıcı, czyli Cysterna Bazyliki. Prawie piętnaście wieków temu rzymscy inżynierowie wraz z tysiącami robotników wznieśli ten monumentalny podziemny zbiornik, by zaopatrywać starożytne miasto w wodę — szczególnie w czasach, gdy stawała się ona towarem deficytowym lub niebezpiecznym do zdobycia podczas wojen. Cysternę zbudowano na polecenie cesarza Justyniana z Bizancjum, a ukończono ją na początku szóstego wieku. Prace trwały niemal dwa stulecia. Dzięki temu powstało dzieło świadczące o niezwykłej wytrwałości i kunszcie jego twórców.

Daniel Paiva Fernandes

Rozległa na niemal dziesięć tysięcy metrów kwadratowych Cysterna wspiera się na trzystu trzydziestu sześciu marmurowych kolumnach, z których wiele wznosi się na wysokość blisko dziewięciu metrów. Kolumny te pochodzą z różnych dawnych świątyń i ruin rozproszonych po imperium. Każda ma własną historię — jedne zdobią misternie rzeźbione kapitele w stylu korynckim, inne są skromne i proste. Razem tworzą niezwykły, pałacowy klimat pod ziemią. Szum wody oraz echo kroków nadają temu miejscu niemal mistyczny charakter.

ziad rahal

W północno-zachodnim rogu można zobaczyć dwie głowy Meduzy, wokół których narosło wiele legend. Te rzymskie rzeźby podtrzymują podstawy kolumn — jedna z głów leży na boku, druga została ustawiona do góry nogami. Według podań takie ustawienie miało osłabiać rzekomą moc spojrzenia Meduzy, które potrafiło zamieniać ludzi w kamień. Jest to także świadectwo pomysłowości budowniczych, którzy potrafili twórczo wykorzystywać dostępne materiały.

W czasach bizantyjskich i osmańskich masywne ceglane ściany cysterny zabezpieczano specjalną zaprawą, aby przechowywać ogromne zapasy świeżej wody. Woda płynęła tu akweduktami z odległych lasów do samego miasta. Nawet po zmianie władców w Stambule, cysterna nadal dostarczała wodę mieszkańcom pałaców i okolic, zwłaszcza w najtrudniejszych okresach.

Dziś zwiedzający spacerują po podestach nad płytką, przejrzystą wodą. Nastrojowe światło, okazjonalne instalacje artystyczne i odbicia łagodnych promieni na starych kamieniach tworzą scenerię, w której czas wydaje się zatrzymany. Dzięki starannej renowacji konstrukcja przetrwała w doskonałym stanie i zachowała swój wyjątkowy charakter dla kolejnych pokoleń.

Yerebatan Sarnıcı inspiruje niezmiennie — pojawiła się w filmach o Jamesie Bondzie, w powieści „Inferno” Dana Browna oraz w popularnych grach wideo. Niezależnie od tego, czy przyciąga cię niezwykła architektura, tajemnicze kolumny z wizerunkiem Meduzy, czy chłodny półmrok tego miejsca, zwiedzanie Cysterny Bazyliki to przeżycie, które zapiera dech i pozwala zetknąć się zarówno z odległą historią, jak i pulsującym rytmem współczesnego Stambułu.