AudiogidsNieuwe moskee

In het hart van de wijk Eminönü in Istanbul, waar het gouden zonlicht over het water van de haven danst en de geuren van de historische Kruidenbazaar zich door de lucht verspreiden, prijkt een meesterwerk van Ottomaanse architectuur: de Yeni Camii, beter bekend als de Nieuwe Moskee. Ondanks haar naam siert deze moskee de stad al sinds het midden van de zeventiende eeuw, herkenbaar aan haar indrukwekkende koepels en slanke, dubbele minaretten die de skyline bepalen.

Ahmet Can

Het verhaal van de Yeni Camii strekt zich uit over bijna zeventig jaar en begint aan het begin van de zeventiende eeuw. Het oorspronkelijke idee kwam van Safiye Sultan, een invloedrijke sultansmoeder die haar stempel wilde drukken op Istanbul. Zij koos juist deze levendige, commerciële buurt voor de bouw, als weerspiegeling van de toenemende rol van vrouwen aan het Ottomaanse hof en in het kader van een bredere golf van monumentale bouwprojecten.

Hly Ergn

De bouw verliep echter allesbehalve soepel. Politieke spanningen en hofintriges zorgden ervoor dat het project decennialang stil lag. Pas na een verwoestende brand in de zestiger jaren van de zeventiende eeuw werd de bouw hervat door toedoen van Turhan Sultan, een andere opmerkelijke en invloedrijke sultansmoeder. Onder haar beschermheerschap kreeg het project nieuw leven: de moskee kreeg haar kenmerkende Ottomaanse trekken—zoals de trapvormige, in rijen gestapelde koepels en de uitgestrekte binnenplaatsen—en werd verder verrijkt met latere details.

Ebubekir AYCİBİN

Binnen betreed je een wereld van hoge, luchtige koepels, gedragen door massieve pijlers. De muren zijn bekleed met blauw, groen en wit geglazuurd aardewerk uit het nabijgelegen Iznik, voorzien van bloemmotieven die glinsteren in het wisselende licht. Elegante kalligrafie slingert langs de bogen en weerklinkt in gebeden en koranverzen. De lichte, open ruimte baadt altijd in een zacht licht, dat gefilterd wordt door talloze glas-in-loodramen. Het geruis van voetstappen en gefluisterde gebeden draagt verder bij aan de bijzondere sfeer.

Naast haar schoonheid vormde de Yeni Camii het middelpunt van een groter complex, of "külliye", waartoe ook scholen, een ziekenhuis, fonteinen en de inmiddels beroemde Kruidenbazaar behoorden. Door haar locatie, op het snijpunt van de oude stad en een levendige handelswijk, verbond deze moskee verschillende buurten en gemeenschappen met elkaar. In de mausolea rond de moskee vonden grote sultans en vooraanstaande vrouwen uit de dynastie hun rustplaats. Tegenwoordig zorgen voortdurende restauratiewerkzaamheden ervoor dat de Yeni Camii een van de meest beeldbepalende symbolen van Istanbul blijft—een plek waar eeuwen van ambacht, ambitie en dagelijks leven samenkomen onder haar statige koepels.

In tegenstelling tot sommige oudere moskeeën in de stad, combineert de Nieuwe Moskee keizerlijke pracht met de dynamiek van een bruisende handelswijk. Het lange en bewogen bouwproces vertelt het verhaal van voortdurende veranderingen, wisselende machthebbers en het altijd kloppende hart van Istanbul. Voor zowel inwoners als bezoekers blijft de Yeni Camii een levendige herinnering aan het gouden tijdperk van de stad.