AudiogidsColoured Houses of Balat

Balat Renkli Evler ligt aan de Europese kant van Istanbul, tussen de historische wijken Ayvansaray en Fener, niet ver van de rustige oevers van de Gouden Hoorn. De naam Balat is afgeleid van het Griekse woord voor paleis, “palation,” en verwijst naar het verleden, toen het nabij het enorme Byzantijnse Blachernae-paleis lag. Wie door Balat wandelt, reist als het ware door de tijd. Elke straathoek fluistert verhalen die zijn gevormd door talloze generaties.

Svetla

Vanaf het einde van de vijftiende eeuw bood Balat een toevluchtsoord aan Sefardische joden die vluchtten voor de Spaanse Inquisitie. Op uitnodiging van sultan Bayezid namen zij hun diepe tradities mee: de geur van ovenverse boyoz, de smaak van rijk brood, en een architectuur die het straatbeeld blijvend veranderde. Joodse families bouwden vaak huizen van drie verdiepingen, met smalle, levendige gevels en erkers die zich uitstrekken naar de kronkelende straten. In de loop der jaren kwamen er ook Armeniërs, Grieken en Turken wonen. Zo ontstond een levendige mix van religies en culturen. Synagogen, kerken en moskeeën wisselen elkaar af. Je vindt er nog altijd de Ahrida Synagoge, een van de oudste van Istanbul, de indrukwekkende Grieks-orthodoxe Aya Triada-kerk en de Kethüda-moskee, die is ontworpen door de beroemde Ottomaanse architect Sinan.

Simone Massagrande

Deze gemeenschappen gaven Balat zijn multiculturele karakter. Rond een eeuw geleden deelden meer dan dertigduizend mensen de straten. Joodse wevers, Griekse vissers, Armeense smeden en Turkse bakkers woonden er samen. Grote branden brachten soms veranderingen in het straatbeeld, maar de geest van Balat bleef krachtig. De huizen werden herbouwd en vaak in vrolijke tinten rood, blauw en geel geschilderd. Daarmee kregen de huidige Renkli Evler, oftewel “Kleurrijke Huizen,” hun herkenbare uitstraling.

Balat is echter meer dan alleen geschiedenis. Bij zonsopgang hangt de zoete geur van verse gebakjes in de lucht. Rond het middaguur word je verrast door de zilte geur van gegrilde sardientjes. In lokale cafés schenkt men menengiç-koffie, met een nootachtige, bijzondere smaak, en in antiekwinkels liggen vondsten die ouder zijn dan de republiek. Kunstenaars en fotografen laten zich telkens inspireren door de nauwe stegen en lijnen vol wasgoed.

Wie verder kijkt dan Balat Renkli Evler ontdekt de vergane pracht van oude synagogen, de charme van Griekse scholen of de ruïnes van het Blachernae-paleis uit de oudheid. Vanaf hier ontvouwt zich het uitzicht op de Gouden Hoorn, waar verleden en heden in elkaar overvloeien. In Balat vertelt elke steen, geur en smaak het ware verhaal van een stad die is gebouwd door vele werelden.