AudiogidsChorakerk

In het hart van Istanbul, iets verwijderd van de drukte van de stad, schittert de Kariye Camii—een plek waar geloof, kunst en cultuur al meer dan zestien eeuwen samenkomen. Dit monument, ooit bekend als de Chora-kerk, begon als een bescheiden heiligdom in de vroege vierde eeuw, buiten de toenmalige stadsgrenzen van Constantinopel. Toen in de vijfde eeuw nieuwe stadsmuren werden gebouwd, kwam de kerk binnen het groeiende stadsgebied te liggen, hoewel haar oorspronkelijke naam—“in het land” in het Grieks—behouden bleef.

LDGPJCSF

Het huidige uiterlijk van het gebouw ontstond in de elfde eeuw, mede dankzij invloedrijke vrouwen zoals Maria Doukaina, die hielpen bij de heropbouw in de destijds geliefde Byzantijnse kruis-in-vierkantstijl. Na een verwoestende aardbeving in de twaalfde eeuw werd de kerk hersteld en in de veertiende eeuw beleefde zij een bloeiperiode onder leiding van de edelman Theodoros Metochites. Hij verrijkte de kerk met schitterende mozaïeken en fresco’s—met golvende goudtinten, diepe blauwen en roden—die verhalen uit de christelijke traditie tonen: van de geboorte van Jezus en het leven van Maria tot indringende scènes van de verrijzenis. Deze kunstwerken laten een samenleving zien die hoop zoekt aan het einde van het Byzantijnse tijdperk, waar spirituele symboliek en oprechte emotie samenkomen op een manier die elders zelden voorkomt.

Gert Brussaard

De architectuur van de Chora onderscheidt zich duidelijk van de imposantere monumenten van Istanbul. De zes koepels, intieme ruimtes en muren vol heilige afbeeldingen wekken het gevoel op van een gelaagde geschiedenis—elke gang onthult nieuwe verrassingen: van een rijk gedecoreerde entreehal tot de stille kapel waar overledenen werden herdacht.

jesu gaur

Door de eeuwen heen diende Kariye eerst als kerk, om in de vijftiende eeuw, na de komst van de Ottomanen, tot moskee te worden. De christelijke kunst werd toen niet vernietigd, maar zorgvuldig aan het zicht onttrokken. In het midden van de twintigste eeuw, toen het gebouw tot museum werd verklaard, wisten experts deze verborgen schatten laag voor laag bloot te leggen, waardoor de wereld kon kennismaken met de mooiste voorbeelden van laat-Byzantijnse kunst. Deze restauratie redde kostbare verhalen en kleuren die anders voorgoed verloren hadden kunnen gaan.

Mauro Silva

In de afgelopen jaren zijn de discussies weer opgelaaid nu het gebouw opnieuw als moskee wordt gebruikt. Deze gesprekken maken duidelijk hoe lastig het is om recht te doen aan zowel religieuze beleving als het behoud van een cultuurgoed dat de hele wereld toebehoort. Toch blijft de deur van Kariye voor iedereen open—van kunstliefhebbers en gelovigen tot nieuwsgierige bezoekers. Vergeleken met grootse trekpleisters zoals de Hagia Sophia voelt Kariye veel persoonlijker en intiemer aan, maar het is niet minder een bewijs van de veerkracht van Istanbuls rijke geschiedenis en creatieve geest.