Ηχητικός οδηγόςΜονή της Χώρας

Στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, μακριά από τον θόρυβο της πόλης, δεσπόζει το Κariye Camii – ένα κτίσμα που ενώνει πάνω από δεκαέξι αιώνες πίστης, τέχνης και πολιτισμού. Γνωστό παλαιότερα ως Μονή της Χώρας, ξεκίνησε ως μικρό χριστιανικό προσκύνημα στις αρχές του τέταρτου αιώνα, έξω από τα τείχη της αρχαίας Κωνσταντινούπολης. Όταν υψώθηκαν τα νέα τείχη τον πέμπτο αιώνα, ο ναός βρέθηκε μέσα στα όρια της αναπτυσσόμενης πόλης, αλλά η αρχική του ονομασία, που στα ελληνικά σημαίνει «στην ύπαιθρο», διατηρήθηκε.

LDGPJCSF

Η μορφή που βλέπουμε σήμερα άρχισε να διαμορφώνεται τον ενδέκατο αιώνα, όταν γυναίκες με επιρροή, όπως η Μαρία Δούκαινα, συνέβαλαν στην ανακατασκευή του με τον δημοφιλή βυζαντινό ρυθμό «σταυροειδής με τρούλο». Ύστερα από σεισμό τον δωδέκατο αιώνα, ο ναός επισκευάστηκε και αργότερα, τον δέκατο τέταρτο αιώνα, γνώρισε μεγάλη ακμή υπό την καθοδήγηση του ευγενούς Θεόδωρου Μετοχίτη. Τότε το κτίριο διακοσμήθηκε με εντυπωσιακά ψηφιδωτά και τοιχογραφίες — λαμπερό χρυσό, βαθύ μπλε και έντονο κόκκινο — που αφηγούνται ιστορίες από τη χριστιανική παράδοση, όπως η γέννηση του Ιησού, η ζωή της Παναγίας και ζωντανές σκηνές της Ανάστασης. Αυτά τα έργα αντικατοπτρίζουν μια κοινωνία που αναζητούσε ελπίδα στο τέλος της βυζαντινής εποχής, παντρεύοντας το πνευματικό συμβολισμό με συγκινητικές σκηνές που δύσκολα συναντά κανείς αλλού.

Gert Brussaard

Η αρχιτεκτονική της Μονής της Χώρας διαφέρει από τα μεγαλειώδη μνημεία της Κωνσταντινούπολης. Οι έξι τρούλοι, οι μικροί χώροι και οι τοίχοι γεμάτοι ιερές παραστάσεις δημιουργούν αίσθηση διαδοχικών ιστορικών στρωμάτων — κάθε διάδρομος αποκαλύπτει και κάτι καινούριο, από τον πλούσιο νάρθηκα ως το ήσυχο παρεκκλήσι όπου τιμούσαν τους νεκρούς.

jesu gaur

Στους αιώνες που ακολούθησαν, το Κariye λειτούργησε ως εκκλησία και στη συνέχεια, μετά την άφιξη των Οθωμανών τον δέκατο πέμπτο αιώνα, μετατράπηκε σε τζαμί, με τη χριστιανική τέχνη να καλύπτεται προσεκτικά χωρίς να καταστραφεί. Στα μέσα του εικοστού αιώνα, όταν το κτίριο ανακηρύχθηκε μουσείο, ειδικοί αποκάλυψαν με προσοχή αυτούς τους θησαυρούς, επιτρέποντας σε όλο τον κόσμο να θαυμάσει μερικά από τα ωραιότερα δείγματα ύστερης βυζαντινής τέχνης. Αυτή η αποκατάσταση έσωσε ανεκτίμητες ιστορίες και χρώματα που κινδύνευαν να σβήσουν για πάντα.

Mauro Silva

Τα τελευταία χρόνια, καθώς το κτίριο επανήλθε στη χρήση ως τζαμί, έχουν προκύψει συζητήσεις που αναδεικνύουν τις προκλήσεις της ισορροπίας ανάμεσα στις θρησκευτικές ανάγκες και στη διαφύλαξη της παγκόσμιας κληρονομιάς. Παρά τις αλλαγές, οι πόρτες του Κariye παραμένουν ανοιχτές σε όλους – από λάτρεις της τέχνης και πιστούς μέχρι περίεργους ταξιδιώτες. Σε σύγκριση με εμβληματικά μνημεία όπως η Αγία Σοφία, το Κariye προσφέρει κάτι πιο οικείο και προσωπικό, αποτελώντας ωστόσο ζωντανή απόδειξη της διαχρονικότητας και της δημιουργικής δύναμης της ιστορίας της Κωνσταντινούπολης.